Σελίδες

4/10/09

Το χιούμορ ως αντίδοτο ,,,

Είναι το χιούμορ πράγματι βασικό στοιχείο του ανθρώπου;

Η πρώτη αναγωγή του Αγγλικού όρου humor έρχεται από τον Ιπποκράτη «περί των χυμών του σώματος». Σύμφωνα με αυτή την θεωρία η καλή διάθεση του ανθρώπου εξαρτάται από την αρμονική μίξη των χυμών του σώματος. (Χολή, φλέγμα, μέλαινα χολή, αίμα).

Το χιούμορ είναι συνδεδεμένο με την αισθητική που ο καθένας έχει σαν προσωπικό βίωμα. Για κάποιους η αισθητική του χιούμορ είναι ένα βαθύ καπέλο που ανεξάντλητα βγάζει λαγούς με αποτέλεσμα όπου και να κοιτάξουν να βλέπουν αστεία θέματα. Για κάποιους άλλους ο μόνος τρόπος για να συναντήσει κανείς το χιούμορ είναι μια κωμωδία ή κάποια εικονογραφία/βιβλίο που προορίζεται να τους διασκεδάσει. Δεν εφεύρουν το χιούμορ μέσα από τις καταστάσεις, αλλά οι ίδιες οι καταστάσεις ορθώνονται μπροστά τους χιουμοριστικά και αυτοί το αποδέχονται. Συνήθως για αυτή την μερίδα ανθρώπων, ένας αστεϊσμός σε χρόνο ανύποπτο είναι αντιαισθητικό στοιχείο ή ακόμα και προσβλητικό.

Για παράδειγμα, αν δούνε σε μια κηδεία κάποιον να γελάει, θα το θεωρήσουν προσβολή. Αν απαντήσει κάποιος χιουμοριστικά σε ένα καθηγητή που διδάσκει, επίσης και ούτω κάθε εξής. Αυτοί δεν έχουν αίσθηση του χιούμορ; Είναι φρενοβλαβείς; Όχι φυσικά, απλώς έχουν διαφορετικά προσωπικά βιώματα από κάποιους άλλους. Το χιούμορ, λέμε είναι πηγαίο χάρισμα. Άραγε τι να σημαίνει αυτό; Γεννιόμαστε με χιούμορ; Υπάρχει τέτοιος κώδικας στο DNA μας; Αμφιβάλλω. Το πιο πιθανόν είναι να μας το παιδεύουνε κατά την παιδική ή εφηβική μας ηλικία. Αν παρ’ ελπίδα η ιατρική έχει δώσει θετική απάντηση σχετικά με το DNA, θα συμπληρώσω ότι δεν φτάνει κανείς να έχει στο αίμα του την τάση, πρέπει να το εκπαιδεύσει.

Το χιούμορ έχει αποχρώσεις; Έχει.

Υπάρχει το σαρκαστικό, το βιτριολικό, το ξερό, το μαύρο, η παρωδία, ο αυτοσαρκασμός, το σουρεαλιστικό και πολλά άλλα. Τι είναι αυτό που κρίνει την ποιότητα του χιούμορ;
Η αισθητική μας και πάλι.

Μα είναι τόσο κακό να μην μας αρέσει το χιούμορ του άλλου; Όχι φυσικά, δεν θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί κάτι τέτοιο, διότι θα ήταν σαν να του λέμε «φταίει η οικογενειακή σου εκπαίδευση». Δεν ισχύει αυτό. Απλώς το χιούμορ χρειάζεται και άλλες παραμέτρους για να γίνει αποδεκτό από τον άλλο.

Πρώτη και βασική παράμετρος είναι η δεκτικότητα εκείνου που την λαμβάνει. Και συνήθως η δεκτικότητα εξαρτάται από την ψυχική του διάθεση. Ένας στεναχωρημένος, δύσκολα θα δεχτεί χιούμορ. Ένας που αγωνιά για κάποιο λόγο επίσης. Όταν ο εγκέφαλος είναι προσανατολισμένος στην αναμονή κάποιας συγκεκριμένης κατάστασης, αυτόματα απορρίπτει οτιδήποτε άλλο.
Δεύτερη παράμετρος είναι ο κοινωνικός μανδύας που φοράμε. Ένας πρωθυπουργός δεν γεύεται αστεϊσμούς λυκειόπαιδων. Ένας πλούσιος, όπως θα αποφύγει την παρέα των υποδεέστερων παρεών, έτσι θα αποφύγει να αστειευτεί και με τον θυρωρό. Ένας φτασμένος λογοτέχνης το ίδιο. Είναι σωστό αυτό; Είναι, γιατί κανείς από αυτούς δεν θα γινόταν αυτό που είναι αν δεν υπήρχε το στοιχείο της αλαζονείας μέσα τους. Συνήθως η σοβαροφάνεια κρύβει μέσα της ρινίσματα αλαζονείας. Η αληθινή σοβαρότητα μετριέται στις πράξεις του ατόμου, στα έργα του, όχι στις προφορικές ή γραπτές πρόχειρες σημειώσεις του. Πόσο οξύμωρο είναι αλήθεια να έχεις την δυνατότητα να αστειεύεσαι σε προσωπικό επίπεδο με κάποιον και παρουσία κόσμου να παρουσιάζεις την εικόνα που σου επιβάλλει ο κοινωνικός σου μανδύας.

Σαν τρίτη παράμετρο θα έβαζα, την γνωστή ρήση «Το χιούμορ θέλει τον χρόνο του». Μα αυτό δεν ισχύει καθότι η αληθινή ρήση θα έπρεπε να είναι «Το χιούμορ θέλει τον ΔΙΚΟ ΜΟΥ χρόνο» και όχι γενικά τον χρόνο του. Με λίγα λόγια, θέλει και την κατάλληλη διάθεση/στιγμή του ανθρώπου που δέχεται το χιούμορ.

Δεν θα ήθελα να προχωρήσω σε πιο βαθιά ανάλυση της ποιότητας/χρόνου/αισθητικής του χιούμορ γιατί ενστερνίζομαι απόλυτα την έκφραση του Πιραντέλο που ανέφερε στο έργο του «Η αισθητική του χιούμορ»..
Το χιούμορ έχει αμέτρητες εκφάνσεις και ακόμα περισσότερα διακριτικά χαρακτηριστικά. Η προσπάθεια διατύπωσης ενός ορισμού ενέχει τον κίνδυνο, από τη μία, της εκ του σύνεγγυς μελέτης ενός ή δύο ενοτήτων και, από την άλλη, της αποκήρυξης πολλαπλάσιων δυσνόητων πλευρών του.

Είναι δυσνόητο να το παρακολουθήσουμε ή να αναλύσουμε κάθε πτυχή του χιούμορ, απλώς θα σταθώ στην λέξη Αισθητική, μια λέξη που θα την συναντήσουμε πολλές φορές κοντά στην λέξη ηθική.

Το χιούμορ που προσβάλει είναι μη αισθητικό απλώς; ή μήπως και ανήθικο συνάμα;

Και τι ορίζει την ηθική μας;

Αυτός που προσβάλει ορίζει την ηθική του προσβαλλόμενου ή ο προσβαλλόμενος υποστηρίζει την ηθική του με την ασπίδα της προσωπικότητας του; Πόσο ανιαρό να πεις ότι μου επιτέθηκε με αναίσχυντο χιούμορ; Μήπως θα ήταν προτιμότερο και πιο ειλικρινές να πούμε ότι δε είχαμε την δύναμη/το σθένος να αντιδράσουμε στην ηθική προσβολή που μας επιβάλει ο εκάστοτε;

Γιατί η καυστική σάτιρα είναι ευρέως αποδεκτή; Επειδή δεν αναφέρεται στο πρόσωπο μας;
Μήπως αντί να διαπομπεύουμε αυτούς που αστειεύονται, να έπρεπε να παραδεχτούμε μερικά πράγματα για τον εαυτό μας; Το χιούμορ έχει την δύναμη να αποδιαρθρώνει την αντιφατικότητα της υποκειμενικής θεώρησης της προσωπικότητας μας και εφόσον είναι γενικά αποδεκτό ότι είναι ένας συναισθηματικός προσδιορισμός, να δώσει έναυσμα γέννας του παραλόγου μέσα την μίζερη λογική μας.

Επιπλέον στην λογοτεχνία θεωρείται ο πιο δύσκολος κλάδος γραφής. Και δεν έγκειται το γεγονός σε κάποια δυσκολονόητη τεχνική γραψίματος, αλλά στην επιτυχία του συγγραφέα να αποτυπώσει το συναίσθημα της πληρότητας που εμπεριέχει, χρησιμοποιώντας λέξεις και συμβολισμούς για να το επιτύχει. Όσο καλό μπορεί να είναι ένα θλιβερό κείμενο, τόσο καλό μπορεί να είναι και ένα χιουμοριστικό ή σαρκαστικό. Γιατί άραγε το μελαγχολικό κείμενο, μας είναι πιο προσφιλές;

(μερικές σκέψεις)

15 σχόλια:

MARIA ANDREADELLI είπε...

Η Βάντα πάντως λεει το εξής:
1ον Πιο και όχι ποιο βαθιά ανάλυση:)
2ον: Όποιος δεν αρέσκεται στο χιούμορ του Σπορτ Μπιλι και γκρινιάζει σαν μαθητούδι στη δασκάλα, τώρα θα αντιμετωπίσει το αρκετά καλά κρυμμένο ως τώρα τσεκούρι της Βάντας. Θα χαρεί βεβαίως να εισπράξει τα όμοια! (Καλοπροαίρετα και με πάση ειλικρίνεια)
Και ο σώζων εαυτώ σωθήτω.


Από τη μια στεναχωρέθηκα και από την άλλη θύμωσα.

nkarakasis είπε...

Βάντα, με ανακάλυψες, τώρα μαθαίνω τα ελλίνικος... :)

Εγώ δεν θύμωσα, Το Σιτε είναι του Νίκου και αυτός θέτει κανόνες. Απλά ως σοβαρός Σπορτ Μπίλι, δεν θα μπορούσα ποτέ να κλείσω το στόμα μου, όταν βλέπω μια αδικία ή μια παραλογία να συμβαίνει. Σκέφτομαι πολύ σοβαρά να μην μετριάσω το χιούμορ μου και τον λόγο μου.. είμαι σαν τις κονσέρβες, αφού ανοίξουν δεν ξανακλείνουν...

Να μην θυμώνεις και να μην στεναχωριέσαι, η οποιαδήποτε αντιπαράθεση έχει νόημα, η σιωπή έχει τέλμα..
Η Δημοκρατία νίκησε .. (κλεμμένο...)

Μιχάλης Ρ. είπε...

Πολλή...πλάκα Νίκο μου!
Ο Ιησούς, ο Μωυσής και ένας γεράκος παίζουν γκολφ.
Πιάνει πρώτος ο Μωυσης το παστούνι και ρίχνει μία... τσααααφ και η μπάλα πέφτει μέσα σε μία λιμνούλα με νερό.
Πάει προς τα εκεί, ακουμπάει τη λιμνούλα το ραβδί του (όπως στο Νείλο) και... κλααατς... ανοίγουν τα νερά. Περπατά μέσα στην κοίτη, ρίχνει μία με το μπαστούνι του και να η μπάλα μέσα στην τρύπα.
Σειρά του Ιησού:
Ρίχνει μια μακρινή μπαλιά ζζιιιινν και μπλούμ πάλι η μπαλίτσα μέσα στη λιμνούλα..
Πάει ο Ιησούς περπατάει πάνω στα νερά κάνει ένα νεύμα με το χέρι του, η μπαλίτσα ανεβαίνει στην επιφάνεια και στέκεται. Την χτυπά ξανά ο Ιησούς,και αυτή πάει μέσα στην τρύπα και για αυτόν.
Σειρά του γεράκου τώρα :
Aλλά με τι καρδιά να παίξει με όλα αυτά που βλέπει.
Ρίχνει μια με το μπαστούνι και η μπάλα πέφτει μέσα στο
νερό και την καταπίνει ένα ψάρι. Εκείνη την ώρα πετάει ένας γλάρος, βουτάει πιάνει το ψάρι από τη λιμνούλα και το καταπίνει. Όπως σηκώνεται να φύγει ο γλάρος πετάγεται ένας κυνηγός μέσα από κάποιους θάμνους και με την
καραμπίνα του ρίχνει μια και τον πετυχαίνει. Όπως τον παίρνουν τα σκάγια ο γλάρος ανοίγει το στόμα του και ελευθερώνει το ψάρι.Το ψάρι πέφτει κάτω και όπως
σπαρταράει του φεύγει η μπαλίτσα μέσα από το στόμα η μπαλίτσα η οποία χοροπηδά και μπαίνει στην τρύπα!!!!!!!!!!!
Γυρίζει τότε ο Ιησούς και λέει στον γεράκο. Ρε συ πατέρα είπαμε να παίξουμε γκόλφ. Μη το ξεφτιλίσουμε τελείως ....

nkarakasis είπε...

ΧΑΑΑΑΑ!!! ΠΟΛΥ ΚΑΛΟ ΜΙΧΑΛΗ !

Νimertis είπε...

πολύ ενδιαφέρον όλο τούτο Νικ... καλησπέρα...

nkarakasis είπε...

Δεν ξέρω αν είναι ενδιαφέρον, για ενδιαφέρον το έγραψα αλλά είναι τόσο μεγάλο που πράγματι είναι δύσκολο να διαβαστεί με ενδιαφέρον..

Ενδιαφέρον είναι φυσικά που με επισκέφτηκες και φυσικά σε ευχαριστώ..

Ανώνυμος είπε...

Και βεβαια ειναι ενδιαφερον Νικο μου..το προβλημα ειναι πως ο τροπος ζωης μας μας στερει την υπομονη και χωρις να το συνειδητοποιουμε την απολαυση..οτι κι αν κανουμε το μυαλο μας ειναι στο τελος..κι οταν το τελος αργει απωθουμαστε..κι αυτο συμβαινει απο το πιο μικρο γεγονος ως το πιο μεγαλο..
Το χιουμορ ειναι αισθητικη..εξ αλλου τιποτα δεν ειναι ομορφο τιποτα δεν ειναι ασχημο,τα ματια που το βλεπουν το κανουν οτιδηποτε,μεσα απ την εντυπωση της δικης τους θεας..γιατι να τα χωριζουμε σε κατηγοριες..Υπαρχει βεβαια ενας στοιχειωδης διαχωρισμος οπως και στην τεχνη σε καλη και κακη,ποιοτικη και μη ασχετα απο την υποκειμενικη μας πλευρα..

nkarakasis είπε...

τα μάτια μας τα κάνουν όλα, πες το πάλι!
Να μου βγουν τα μάτια που λένε...
Όποιος χάσει το χιούμορ του, είναι σαν να χάνει την ταυτότητα του.. άντε να τρέχεις να ξαναβγάλεις..

Καληνύχτα..! ευχαριστώ που ήρθες..

ilianna είπε...

Ενδιαφέρον το κείμενο αν και ήταν λιγάκι μεγάλο!(χαχαχαχα)Μια χαρά ήταν το κείμενο.Διακρίνω μια μικρή ανασφάλεια ή είναι ιδέα μου?Αλήθεια ήταν πολύ καλό πάντως ανεξάρτητα με ότι πιστεύεις εσύ..

Το χιούμορ όπως είπε και ο/η ανώνυμος πριν από εμένα είναι υποκειμενικό και καθένας το βλέπει διαφορετικά με τα δικά του μάτια..χρειάζεται για να ανθίσει όμως και πρόσφορο έδαφος-χρειάζεται δηλαδή ανθρώπους έξυπνους και διατεθειμένους να ρισκάρουν γιατί ποτέ δεν ξέρεις πως θα εκλάβει "το θύμα" της υπόθεσης μια χιουμοριστική-για τα δικά σου κριτήρια-στιχομυθία!Έιναι
αυθόρμητο και ζωώδες με την έννοια ότι έρχεται στην επιφάνεια και σε γεμίζει συναισθήματα(αμηχανίας,κατανόησης,γοητείας και άλλων πολλών).

Πάντως το
καλό χιούμορ μου αρέσει και το επιθυμώ, κι αυτό γιατί αποκαλύπτει πολλά για τους ανθρώπους και με γοητεύει για την ανεξαρτησία που σε κάνει να νιώθεις!
Τα λέμε..
Καλή νύχτα!

nkarakasis είπε...

Καμία ανασφάλεια.
Κάποιοι άγνωστοι τους ενόχλησε το χιούμορ μου και αντί να τους πάρει και να τους σηκώσει αποφάσισα να γράψω αυτό το κείμενο. Προτίμησα να πολεμήσω για το δικαίωμα μου να κάνω χιούμορ και την ανεξαρτησία μου ως προσωπικότητα.

Κάτι σαν τη μέρα ανεξαρτησίας, αλλά χωρίς Μπρούς Γούίλις ..
Σε όποιον αρέσουμε..

ilianna είπε...

Ακριβώς "σε όποιον αρέσουμε για τους άλλους δεν θα μπορέσουμε,πως να χωρέσουμε τόσοι άνθρωποι στο κενό..."!-που λέει και το τραγούδι-

Νομίζω ότι έπραξες ορθά ,παρότι, πρέπει να σου πω ότι ειλικρινά με δελεάζει πολύ και η ιδέα του να τους πάρει και να τους σηκώσει αλλά..χαίρομαι που συγκρατήθηκες και δεν έπεσες στο επίπεδό τους (τι κοινότοπο:"το επίπεδο? για πιο επίπεδο μιλάμε,το ανύπαρκτο?")

Τέλος καλό όλα..καλά?-θα δείξει!-
Υ.Γ:Αααααα και τα θερμά μου συγχαρητήρια που είσαι μαχητής με σουπερ όπλα σου το χιούμορ,την ανεκτικότητα και φυσικά τι άλλο?την ανεξαρτησία!

nkarakasis είπε...

Αν διάβασα καλά για σένα, τιμή μου που σε γνώρισα..

ilianna είπε...

Αν αυτό προορίζεται για μένα ,θέλω να ξέρετε πως "η τιμή ήταν όλη δική μου ,ευγενικέ μου, κύριε!"
Χαίρομαι πραγματικά που σε γνώρισα...!Μια καληνύχτα και πολλά,τρυφερά φιλιά στα μάγουλα!

cloudsinthemirror είπε...

Εγώ διαπίστωσα,από την ιστορία στην οποία αναφέρεσαι, πως εκεί όπου υπάρχει έλλειψη χιούμορ, λείπει και η αισθητική, βασανίζεται η ορθογραφία, ανθεί η κοινοτυπία, το κόλλημα κ.ά.
Επιπλέον ο Έλλην είναι απαίδευτος και συγκινείται από εύκολες κλαψιάρηκες ιστορίες.

nkarakasis είπε...

Το θέμα είναι να έχεις ελαστικό χιούμορ, μπορείς; Εκεί είναι το στοίχημα!